วันเสียงปืนแตก "ปราสาทตาควาย-ตาเหมือนธม"จุดจบของ "ฮุน เซน"

ปราสาทตาควาย อยู่ในพื้นที่บ้านไทยนิยมพัฒนา หมู่ที่ 17 ต.บักใด อ.พนมดงรัก จ.สุรินทร์ แล่นรถจากศรีสะเกษไปถึงประมาณ 2.45 ชั่วโมง ขณะนี้ถูกกล่าวขานถึงมากที่สุด เป็นประสาทหินทรายและศิลาแลงโบราณสถานแบบขอมธรรมศาลา สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 เพื่อเป็นที่พักสำหรับคนเดินทางและเป็นเส้นทางส่วนหนึ่งของเส้นทางราชมรรคา ครั้งก่อนอยู่ในป่ารกชัฏ ชาวบ้านได้ช่วยกันหากล้างถางป่าทำถนนทำสะพานขึ้นไปให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวทั้งปราสาทโบราญ มาศึกษานิเวศวิทยา รวมทั้งเที่ยวป่าพนาสนธิ์ได้อย่างเสรี

ปราสาทอีกแห่งหนึ่ง คือ ปราสาทตาเมือน(บายกรีม) แปลว่าประสาทเข้าตังหรือข้าวคนหม้อ) เป็นประสาทที่เล็กที่สุด เล็กกว่าประสาทตาเหมือนตู๊จ ที่แปลว่าเล็ก และเป็นศาสนสถานในพระพุทธศาสนาลัทธิมหายานสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นเพื่อเป็นธรรมศาลาหรือที่พักคนเดินทางซึ่งเป็นหนึ่งใน 18 แห่งที่พระเจ้าวรมันที่ 7 ให้สร้างขึ้นเป็นเส้นทางผ่านช่องเขาจากเมืองยโสธรปุระหรือเมืองพระนครเมืองหลวงของอาณาจักรขอมโบราณไปยังเมืองพิมายปุระ

ส่วนประสาทตาเหมือนตู๊จ แปลว่า ตาไก่เล็ก ตั้งอยู่ในช่องเขาตาเหมือนหรือช่องเขาตาเมียง อยู่ในดินแดนประเทศไทยเชื่อมเขาพนมดงรักในเขตบ้านหนองคันนาสามัคคีหมู่ที่ 8 ตำบลตาเมียง อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์เป็นประสาทหลังหนึ่งในอุทยานประวัติศาสตร์กลุ่มปราสาทตาเมือง ซึ่งประกอบด้วยประสาทหิน 3 หลังเรียงลำดับจากขนาดใหญ่ไปถึงขนาดเล็กคือประสาทตาเมืองทมประสาทตาเมืองตุ๊จ และประสาทตาเหมือนตุ๊จ อยู่ระหว่างจากประสาทตาเหมือนธมไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 750 เมตรและอยู่ระหว่างประสาทตาเมือนไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ประมาณ 390 เมตรก่อด้วยศิลาแลง มีกำแพงล้อมรอบและมีสระน้ำขนาดเล็กอยู่ระหว่างทิศเหนือ 1 สระ เชื่อกันว่าปราสาทแห่งนี้เป็นอโรคยาศาล หรือสถานรักษาพยาบาลของชุมชน หรือตามรายทางที่เป็นเส้นทางคมนาคม ซึ่งนิยมสร้างในสมัยพระเจ้าวรมันที่ 7

ปราสาทตาเหมือนธมเป็นปราสาทขนาดใหญ่ที่สุด ในกลุ่มธมเป็นภาษาเขมรแปลว่าใหญ่ ตัวประสาทตั้งอยู่บนเขา สร้างคร่อมโขดหินธรรมชาติที่ศักดิ์สิทธิ์ในรูปของสยามภูศิวลึงค์ และเป็นที่สำหรับประกอบพิธีกรรม ตัวประสาทตาเหมือนธม หันหน้าไปทางทิศใต้ ผิดแผกจากแห่งอื่นซึ่งมักจะหันหน้าไปทางทิศตะวันออก รับกับเส้นทางที่มาจากเขมรต่ำผ่านมาทางช่องทางตามเมือนนี้.

ปราสาทตาเหมือนธม ประกอบด้วย ปราสาทประธานมีอาคารอื่นคือปรางก่อสร้างด้วยหินทราย 2 หลังอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันตกเฉียงเหนือของปราสาทประธานมีบรรณาลัยศิลาแลง 2 หลังและนอกระเบียงคตทางทิศเหนือมีสระน้ำขนาดเล็ก 2 สระ ปราสาทตาเหมือนผมขึ้นทะเบียนเป็นปราสาทโบราณโดยประกาศในราชกิจนุเบกษาเล่ม 52 หน้า 3712 วันที่ 8 มีนาคม พ.ศ 2478 เป็นเวลา 90 ปีผ่านมา

ในรัฐบาลลุงตู่ประสาททั้ง 3 แห่งก็ยังอยู่คู่พนมดงรักเด่นเป็นสง่า มาถึงรัฐบาลของทักษิณ เพื่อนซี้ของ ฮุน เซน รู้เห็นเป็นใจจะมายึดเอาไปง่ายๆเหมือนประสาทพระวิหารที่รัฐบาลทักษิณอ่อนข้อให้ แต่ถูกทหารกล้า ที่รักชาติรักแผ่นดินไม่ยอมสู้รบอย่างเด็ดเดี่ยวรักษาเอาแผ่นดินคืนมา อานาประชาราษฎร์ต่างยกย่องสรรเสริญไชโย ไชโย

โดย... เสนาะ วรรักษ์