อพท.น่าน ยกระดับศักยภาพชุมชน สู่การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ชุมชนท้องถิ่นก้าวสู่ตลาดนักท่องเที่ยวคุณภาพ ด้วยแนวทาง Co-creation & Co-Own

องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน) หรือ อพท. โดยสำนักงานพื้นที่พิเศษเมืองเก่าน่าน (อพท.น่าน) เดินหน้ายกระดับศักยภาพของชุมชนในพื้นที่พิเศษฯ ผ่านกระบวนการ “ร่วมคิด ร่วมวางแผน ร่วมปฏิบัติ และร่วมเป็นเจ้าของ” ภายใต้แนวคิด Co-creation & Co-Own เพื่อสร้างโมเดลการท่องเที่ยวที่ชุมชนมีบทบาทเป็นเจ้าของทรัพยากร ร่วมบริหารจัดการ และได้รับผลประโยชน์อย่างแท้จริง

การดำเนินงานในปีนี้ของ อพท.น่าน มุ่งเน้นไปที่ การยกระดับศักยภาพของชุมชนในเขตพื้นที่พิเศษเมืองเก่าน่าน โดยทำงานร่วมกับ 5 ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชน ซึ่งถือเป็นกลุ่มที่มีความพร้อมและศักยภาพสูง ได้แก่ ชมรมส่งเสริมท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลในเวียง  ชมรมส่งเสริมท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลนาซาว  ชมรมส่งเสริมท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลดู่ใต้  ชมรมส่งเสริมท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก อำเภอเมืองน่าน และชมรมส่งเสริมท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลม่วงตึ๊ด อำเภอภูเพียง  โดยมุ่งเน้นกลุ่มที่มีศักยภาพและมีพื้นฐานดีอยู่แล้ว ทำให้การพัฒนามีโอกาสต่อยอดและขยายผลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น และที่สำคัญคือ การสนับสนุนให้มีความพร้อมในการเชื่อมโยงสู่เครือข่ายธุรกิจการท่องเที่ยวอย่างมืออาชีพ โดยมีเป้าหมายเพื่อเชื่อมโยงชุมชนกับกลุ่มนักท่องเที่ยวคุณภาพสูง ที่ใส่ใจในวัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม และต้องการประสบการณ์เชิงลึกจากภูมิปัญญาท้องถิ่น

หนึ่งในกิจกรรมสำคัญภายใต้โครงการนี้ที่ได้เริ่มต้นแล้ว คือการจัด ฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาศักยภาพชุมชนและส่งเสริมการตลาดการท่องเที่ยวโดยชุมชน เมื่อวันที่ 20 กรกฎาคม 2568 ณ ศาลาอเนกประสงค์บ้านดงปู่ฮ้อ ตำบลบ่อสวก อำเภอเมืองน่าน จังหวัดน่าน โดยมุ่งเน้นให้ชุมชนมีความรู้ ความเข้าใจ และทักษะที่จำเป็นในการพัฒนาผลิตภัณฑ์และกิจกรรมการท่องเที่ยวให้สอดคล้องกับแนวคิด CBT Thailand และสร้างการรับรู้ต่อแบรนด์ของชุมชนในตลาดเป้าหมาย มีเนื้อหาการอบรมครอบคลุมตั้งแต่การเข้าใจหลักการของการท่องเที่ยวที่ยั่งยืน การประเมินทรัพยากรในชุมชน  การสร้างผลิตภัณฑ์ท้องถิ่นและกิจกรรมท่องเที่ยวที่ตอบโจทย์ตลาดเฉพาะ เช่น การท่องเที่ยวเชิงเกษตร ผจญภัย วัฒนธรรม และสุขภาพ ตลอดจนการวางแผนสื่อสารการตลาด การใช้สื่อออนไลน์ การสร้างแบรนด์ และการออกแบบเส้นทางท่องเที่ยวที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ตามแนวทางโครงการ LESS (Low Emission Support Scheme)

วิทยากรผู้เชี่ยวชาญจากภาคเอกชนและภาคการศึกษาถูกเชิญมาเสริมความรู้ ได้แก่  ดร.ฤทัยภัทร พิมลศรี ผู้เชี่ยวชาญด้านการท่องเที่ยว และ นางสาวพจนีย์ แก้วมีศรี จาก Local Alike รวมถึงทีมงานจากบริษัทเดอะคัว และผู้เชี่ยวชาญด้าน Green Tourism ซึ่งได้ให้แนวทางในการเชื่อมโยงชุมชนสู่ตลาดอย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมผลักดันให้เกิดการออกแบบกิจกรรมใหม่ ๆ ที่เป็นอัตลักษณ์และมีคุณค่าอย่างแท้จริง

ซึ่งกิจกรรมภายใต้โครงการนี้ ไม่ได้จำกัดแค่การอบรมความรู้ แต่ยังครอบคลุมถึงการส่งเสริมการมีส่วนร่วมอย่างเป็นรูปธรรม เพื่อให้ชุมชนสามารถสร้างสรรค์กิจกรรมท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ที่สื่อสารกับนักท่องเที่ยวกลุ่มคุณภาพสูงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งหลังจากนี้ จะต้องดำเนินการจัดกิจกรรมฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการในการพัฒนาศักยภาพชุมชนและส่งเสริมการตลาดการท่องเที่ยวโดยชุมชน  การจัดกิจกรรมกระตุ้นให้เกิดการรับรู้และมีส่วนร่วมของนักท่องเที่ยวผ่านการลงมือทำกิจกรรมจริงในพื้นที่ โดยมีผู้ประกอบการและภาคีเครือข่ายร่วมสนับสนุน    การทดสอบกิจกรรมและเส้นทางท่องเที่ยวที่ออกแบบโดยชุมชน เพื่อรับฟังข้อเสนอแนะจากกลุ่มเป้าหมาย เช่น หน่วยงานภาครัฐ เอกชน และนักท่องเที่ยว  และการออกแบบแผนที่เส้นทางการท่องเที่ยวโดยชุมชนในเขตพื้นที่พิเศษทั้ง 5 ตำบล

นางสาว รัตติกาล  สายยาโน  คณะกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตำบลบ่อสวก กลุ่มกิจกรรมลูกประคบจิ๋ว  เปิดเผยว่า จากการที่ชุมชนในตำบลบ่อสวก เริ่มทำการท่องเที่ยว โดยทำแบบไม่มีความรู้  ทั้งเรื่องกระบวนการ  และการบริหารจัดการ  ซึ่งขณะนั้นมีนักท่องเที่ยวจากชาติเข้ามาแล้ว แต่การบริหารจัดการไม่ได้เลย  ต่อมาทาง อพท.น่าน ได้เข้ามาในชุมชน ก็ชักชวนและพาไปเข้ารับการฝึกอบรม  มีการพากันเดินตระเวนครบทั้ง  13 หมู่บ้านในตำบลบ่อสวกเพื่อร่วมกันค้นหาศักยภาพและของดีแต่ละชุมชน และให้ชุมชนเริ่มจัดตั้งกลุ่มท่องเที่ยวแต่ละกลุ่ม เพื่อวางแผนและการบริหารจัดการ  โดยสนับสนุนทุกอย่าง  จากที่คนในชุมชนพูดไม่เป็น ก็อบรมฝึกพูดเป็นวิทยากร  ฝึกเรื่องการบริหารจัดการ จนมาถึงการพัฒนาผลิตภัณฑ์และการท่องเที่ยวโดยชุมชน  ซึ่งทาง อพท.น่าน ก็ยังเป็นพี่เลี้ยงคอยสนับสนุน ทั้ง 5 ชมรมส่งเสริมการท่องเที่ยวโดยชุมชนจนถึงปัจจุบัน

โครงการนี้ เดินหน้า ให้ชุมชนได้เห็นศักยภาพของตนเองที่มีอยู่เดิม และตระหนักถึงคุณค่าของการพัฒนาอย่างมีส่วนร่วม ยกระดับสู่การท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ซึ่งไม่เพียงแต่สร้างรายได้เท่านั้น แต่ยังเป็นเครื่องมือในการรักษา ฟื้นฟู ต่อยอดความภาคภูมิใจในวัฒนธรรมท้องถิ่น ส่งเสริมความยั่งยืนทั้งด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม ที่แท้จริงของชุมชนในเมืองเก่าน่าน