น่าน – อาจารย์ยักษ์ ลงพื้นที่ติดตาม “ต้นแบบฟื้นฟูป่าต้นน้ำตามศาสตร์พระราชา” ขยายผลโครงการปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง ฟื้นดิน ฟื้นน้ำ ฟื้นป่า มุ่งสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน
เมื่อวันที่ 24–25 พฤศจิกายน 2568 อุทยานแห่งชาติศรีน่าน นำโดย นายบัณฑิต ฉิมชาติ หัวหน้าอุทยานฯ ได้ให้การต้อนรับอาจารย์ ดร.วิวัฒน์ ศัลยกำธร (อาจารย์ยักษ์) และคณะ ลงพื้นที่ติดตามการดำเนินงาน “ต้นแบบน้อมนำศาสตร์พระราชา ฟื้นดิน ฟื้นน้ำ ฟื้นป่า มุ่งสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน” ณ แปลงของ นางศรีแพร สมใจ บ้านผาเวียง ต.ส้าน อ.เวียงสา และแปลงต้นแบบเกษตรกรในพื้นที่อุทยานแห่งชาติขุนสถาน ต.สันทะ อ.นาน้อย จ.น่าน ซึ่งมีเกษตรกรเข้าร่วมรวมกว่า 300 ครัวเรือน
กิจกรรมในครั้งนี้มีเป้าหมายเพื่อ ขยายผลโครงการปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง เพื่อการฟื้นฟูป่าต้นน้ำตาม พระราชปณิธานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยได้รับความร่วมมือจากหลายภาคส่วน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และชุมชนท้องถิ่น ได้แก่ ศูนย์อำนวยการใหญ่จิตอาสาพระราชทาน, กลุ่มภารกิจการวิจัยและนวัตกรรมของประเทศด้านสัตว์เศรษฐกิจ สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.), มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา น่าน, สถานีพัฒนาที่ดินจังหวัดน่าน, กรมชลประทานน่าน, ธนาคารออมสิน สาขาแม่จริม, โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลแม่สาคร, บริษัทไฟฟ้าหงสา จำกัด, ห้างหุ้นส่วนจำกัดแคชชิว นัท ริช กรุ๊ป (ไทยแลนด์), องค์การบริหารส่วนตำบลส้าน และเครือข่ายชุมชนการจัดการวัสดุเศษเหลือทางการเกษตรเพื่อลด Hotspot และฝุ่น PM2.5 รูปแบบพื้นที่ฟื้นฟูต้นน้ำ ขนาด 17 ไร่ ได้รับการออกแบบโดยอิงแนวทาง “ปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์ 4 อย่าง” แบ่งพื้นที่ออกเป็น ไม้ใช้สอย 30% (5 ไร่) เช่น ไผ่และไม้สัก ไม้กินได้ 35% (6 ไร่) เช่น มะม่วง กล้วย มะละกอ ผักหวานป่า และชะอม ไม้เศรษฐกิจ 35% (6 ไร่) เช่น กาแฟ ถั่วลิสงลายเสือ งาขี้ม้อน และไผ่เศรษฐกิจ
จากการวิเคราะห์ต้นทุน-ผลตอบแทน ในอีก3-5 ปี ข้างหน้า คาดว่าเกษตรกรจะสร้างรายได้เฉลี่ยวันละ 900 บาทต่อครัวเรือน ช่วยลดภาระค่าใช้จ่าย สร้างรายได้หมุนเวียน และส่งเสริมความมั่นคงทางเศรษฐกิจของครัวเรือนอย่างยั่งยืน พร้อมทั้งเป็นต้นแบบที่ขยายผลได้ในพื้นที่อื่นต่อไป การดำเนินงานครั้งนี้นับเป็นก้าวสำคัญของการบูรณาการพลัง “รัฐ–เอกชน–วิชาการ–ชุมชน” สู่เป้าหมายการอนุรักษ์ทรัพยากรต้นน้ำ และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนอย่างยั่งยืน ตามแนวทาง ศาสตร์พระราชา และ SDGs เป้าหมายที่ 15: การใช้ประโยชน์จากระบบนิเวศทางบกอย่างยั่งยืน
ระรินธร เพ็ชรเจริญ รายงาน
