การใช้ข้อมูลเท็จและหมิ่นประมาท กรณีศึกษาปลาหมอคางดำ

ในโลกที่ข้อมูลแพร่กระจายได้ง่ายราวกับไฟลามทุ่ง การเผยแพร่ข้อมูลที่ผิดพลาดหรือบิดเบือน สามารถก่อให้เกิดความเสียหายที่ร้ายแรงต่อใครก็ตามที่ถูกโจมตี ยกตัวอย่างกรณีบริษัทเอกชนแห่งหนึ่งที่กำลังเผชิญกับสถานการณ์ถูกใช้ข้อมูลเท็จในการกล่าวหาเรื่องการเลี้ยงปลาหมอคางดำ จนทำให้ต้องออกมาดำเนินคดีผู้กล่าวหาในข้อหาหมิ่นประมาทด้วยการโฆษณา ซึ่งการฟ้องร้องในคดีนี้ไม่เพียงแต่สะท้อนถึงปัญหาการใช้ข้อมูลเท็จเพื่อบิดเบือน แต่ยังชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นที่ผู้เสียหายต้องลุกขึ้นปกป้องตนเอง

เมื่อพิจารณาบทบาทของระบบนิติธรรม จะเห็นว่าเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นต้องมาควบคู่กับความรับผิดชอบ การที่จะกล่าวหาใครสักคนด้วยข้อมูลเท็จหรือข้อมูลที่มีการบิดเบือน อาจทำให้ผู้กล่าวหาตกอยู่ในกับดักของการหมิ่นประมาทได้ ฉะนั้น จำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ออกมาวิพากษ์วิจารณ์จะต้องตรวจสอบข้อมูลอย่างถี่ถ้วนและระมัดระวัง เพื่อไม่ให้เกิดความเสียหายต่อบุคคลอื่น การตัดสินสิ่งที่เห็นด้วยความเชื่อของตนเอง แล้วชี้นำให้ผู้อื่นเข้าใจไปตามความเชื่อของตนด้วยการใช้ข้อมูลเท็จ ย่อมเป็นสิ่งไม่พึงกระทำ 

การลุกขึ้นมาปกป้องสิทธิของตนเอง ไม่ใช่เพียงการตอบสนองต่อการโดนให้ร้ายเท่านั้น แต่ยังเป็นการสนับสนุนให้สังคมเห็นถึงความสำคัญของการกล่าวหาหรือการวิพากษ์วิจารณ์นั้นต้องอยู่บนพื้นฐานของข้อเท็จจริง หากประเทศไทยยอมให้ข้อมูลเท็จมีบทบาทในชีวิตประจำวันและชี้นำความคิดได้  ความเชื่อมั่นที่มีในสังคมย่อมลดน้อยลงและก่อให้เกิดความวุ่นวายมากยิ่งขึ้น 

การยกระดับสังคมให้พ้นจากวังวนของข้อมูลเท็จ ต้องอาศัยความกล้าหาญที่จะฝ่ากระแสเชิงลบยืดอกปกป้องตนเองและให้สังคมได้รับทราบข้อมูลอีกด้าน ดังเช่นที่บริษัทเอกชนชี้ให้เห็นหลักฐานเชิงประจักษ์ ด้วยการจับเท็จข้อมูลของจำเลยขณะชี้นำในเวทีสาธารณะ นับเป็นข้อมูลที่หนักแน่นและพิสูจน์ได้ทันที 

เมื่อพิสูจน์ความจริงในข้อนี้ได้ การกล่าวอ้างว่าบริษัทเอกชนกำลังฟ้องปิดปากผู้กล่าวหานั้น จึงไม่มีน้ำหนักเพียงพอ ขณะเดียวกันผู้กล่าวหาก็ยังคงวิพากษ์วิจารณ์ผู้เสียหายอย่างต่อเนื่อง มิได้หยุดการวิพากษ์แต่อย่างใด

การต่อสู้ในคดีปลาหมอคางดำเป็นตัวอย่างที่สำคัญถึงความจำเป็นที่ควรต้องปกป้องทั้งข้อมูลและสิทธิตนเอง การเรียกร้องความยุติธรรมไม่เพียงแต่จะช่วยบรรเทาความเสียหายของผู้ที่ถูกกล่าวหา แต่ยังแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการเคารพในเรื่องของ “ความจริง” การสนับสนุนให้ผู้ที่ถูกกระทำรู้ว่าพวกเขาสามารถเรียกร้องสิทธิของตนเองได้อย่างมั่นคงและมีประสิทธิภาพนั้นจะช่วยให้สังคมดีขึ้น ไม่ใช่ปล่อยให้ใครใช้คนในสังคมเป็นเครื่องมือสร้างกระแส จนเกิดปรากฏการณ์มองขาวเป็นดำ ดำเป็นขาว ซึ่งจะเสียหายกันไปหมด