ส่วย กวย ที่แท้คือ กูย นั่นเอง ตำอิดตำกอของคนใช้ สะไน เรียกช้างมาหา

0 26

กูย คนจับชัาง เลี้ยงช้าง เรียกตัวเองว่า "กูย" อย่างเดียว ถิ่นเดิมอยู่ที่เมือง อัตตะปือ ทางใต้ของลาว ตามที่ได้เรียนมา

ด้วยที่ชาวกูยเป็นคนชำนาญช้าง

ในการส่ง"ส่วย"สมัยก่อนจะใช้ช้างเป็นพาหนะนำไป โดยให้ชาวกูยนี่แหละ จึงเรียกเพี้ยนเป็นชาวส่วย ก็ได้ นี่เป็นข้อสันนิฐานของผม จากได้สัมผัสจริง

คนแก่เขารูัเพียงว่าเป็นคน กูย แม้เด็กที่ยังไม่เข้าโรงเรียนรู้จสกปู่ย่า พ่อแม่ว่าเป็น กูย ไม่เพี้ยนว่า กวย หรือส่วย

(กวย นั้น พิมพ์ตัวอักษรผิด จะไปกันใหญ่555)

ผมนักข่าวชายแดนให้ นสพ ภาษาอังกฤษ BANGKOK POST และนักเขียน สารคดี ไปทั่วทุกหัวระแหง รู้ว่าชื่อหมู่บ้านนี้ว่าบ้านลาวหรือเขมร เขมรก็ตั้งชื่อ ตา นำหน้า ชื่อคลอง ส่วนลาว ก็โคก บ้านส่วยก็ อี ขึ้นก็หน้า บางหมู่บ้านเห็นว่าอีไม่สุภาพ เปลี่ยนเป็น อิ ก็มี

ชื่อหมู่บ้านเดิมเป็นเขมร มีปลูกต้นมะพร้าวไว้กิน พอลาวอพยบไปอยู่ปะปน ก็จะรู้อีกว่า ชุมชนลาว บ้านเรียนจะชิดกัน ถนนจะแคบ มีปลูกผักสวนครัว มีกระติบ สิ่งของวางบริเวรบ้าน

บ้านส่วย จะมีคอกวัวควาย ค่อนข้างสกปรกครับ ส่วนบ้านเขมร เวิ้งง้าง ปลููกห่างกัน

เดียวนี้สังคมเปลี่ยนไป เป็นบ้านปูนไปแล้ว แต่เหลือร่องรอง

ส่วนอุปนิสสัยใจคอ 3ชนเผ่าแตกต่างโดยสิ้นเชิง

สำหรับ สะไน นั้น ทำด้วยเขาควาย ในส่วนปลายของเขา สำเนียงเขมร เรียกว่า

"สแนงย์" สกดไม่ได้ เวลาออกเสียงลงท้ายด้ย ย.ยักษ์

เป็นเครื่องดนตรีประเภทประกอบจังหกวะเท่านั้น เป่าเป็นเพลงไม่ได้ เพราะ เมโลดี้ไม่ครบ

สไนมีไว้สำหรับเรียกช้างมาเข้าฝูง เมื่อเวลาไปคล้องช้างจากบ้ากระโพธิ์ เพท่อผ่านดงสังขะแล้วเข้าไปเขตรเขมร ต้องพักช้างปล่อยช้างแถวบ้านจารพัตร ใช้ข้างหากินใบไม้ ช้างชอบใบถ่อนที่สุด เมื่อจะรวมช้างก็จะใช้ สไนนี่แหละเป่ารวมช้าง ฝูงใครฝูงมัน เมื่อจับช้างมาได้แล้วถึงบ้านเมื่อมีการฉลองด้วยจะสาโทที่เมียทำไว้ ก็จะเป่าสะไนมาร่วมแจมกับเสียงแคน จึงเป็นที่มาของ "สะไน"จ้า

หมู่บ้านผม เมื่อก่อนนี้ เวลาบวชพระ นาคจะขี่หลังล้างแห่มาวัด มีคนเลียงช้างไว้รับจ้างงานบวช กลางวันจะปล่อยช้างเข้าป่าหากินป่าข้างหมู่บ้าน ตอนเย็นก็จะเอา สะไนไปเป่าเอาเข้าบ้าน

หลายสิบปีก่อน ผมเคยเข้าไปบ้านกระโพธิ์บ้านเลี้ยงช้าง ถ่ายทำสารคดี สัมภาษคนจับช้างวิธีคล้องช้าง เผยแพร่ใน สยามรัฐ รายสัปดาห์ นำเสนอภาพสีหน้ากลาง เป็นที่ฮือฮา