มาทำความรู้จัก!สะไน!! เครื่องเป่าเรียกช้าง ในอตีด
สะไน!! เครื่องเป่าเรียกช้าง ในอตีด
สะไน เป็นภาษาเขมร เรียกว่า สะแนงย์
(ห้วยเสนง สุรินทร์ ห้วยเขาควาย)
ชาวส่วย ชาวเขมร โบราญใช้เป่าเรียกช้าง ให้มาหา
ผมเป็นเด็กอยู่บ้านนอกหมู่บ้านเขมร มีชาวบ้านคนหนึ่งเลี้ยงช้างไว้สำหรับรับจ้าง รับงานแห่ นาคสมัยก่อนแห่นาคนิยมนั่งหลังช้าง
เวลาเลี้ยงแกจะปล่อยช้างไปเลี้ยงป่าข้างบ้าน สมัยก่อนป่าไม้ยังหนาแน่น ช้างชอบกิน ใบถ่อน ตอนเย็นก็จะใช้ สะไน เป่าให้ช้างมาหาเพื่อเอาเข้าบ้าน
คำเขมรว่า " เลี้ยง" ช้าง เลี้ยง โค กระบือ ต่างจากเลี้ยง หมู เลี้ยวไก่
ผมเคยไปถ่ายเรื่องช้างที่ บ้านกระโพธ์ ท่าตูม ชาวส่วยเบี้ยงไว้ในบ้าน ช้าวน้อยจะเชื่อง ฝึกได้
ชนเผ่าส่วย ถึงฤดูคล้องช้างก็จะรมดมพล รวมพลที่ป่าจารพัด อ.ศีขรภูมิ จ.รินทร์ โดยใช้สะไนเป๋าเรียกส่งสัญญาณ ขบวนช้างจะผ่ายหน้าบ้านผมเป็นร้อยเชือก เข้า " ดงสังขะ"เข้าป่าเขมรไป
พอจับช้างมาได้ มีการฉลองชัยก็จะตีเกราะเคาะบีบ เอาสะไนมาเป่าเป็นจังหวะ
ต่อมาก็เอามาประกอบกับดนตรีแคน
จึงเป็นเครื่องดนตรีปรเภท
เคาะจัวหวะ เป็นที่สนุกสนาน ในป่าเงพงพี
ต่อมาเมื่อมีงานบุญในหมู่บ้านก็จะเอา สะไนมาร่วมแจมกับแคน เพียงเป่าเป็นจังหสะได้ 2 -3 เสียงเท่านั้นเอง
ไม่สามารถเป่าเป็นเพลงได้
เพราะมี เมโลดี้ เสียงไม่ครบ
จึงเป็นเครื่องเคาะจังหวะดนตรี ปรเภทฉิ่ง ฉาบก็ว่าได้
โดย เสนาะ วรรักษ์
