บุรีรัมย์ "ตำน้ำกิน" ในบันทึกต่างจาก สุรินทร์ ตำน้ำกินใน สัมผัสจริง
ต้นไม้บางชนิดกำลังผลัดใบ
นั่นย่อมหมายถึง ฤดูแล้งมาเยื่อน สมัยก่อน การปกครองดูแลความเดือดร้อนเรื่องน้ำของชาวบ้าน ไม่มี ชาวบ้านอยู่กับดินกินกับทราย
ผมเกิดบ้านนอกเมื่ิอ70กว่าปีผ่านมาก่อน สัมผัสกับความโหดร้ายของการขาดแคลนน้ำมาก่อน
วันนี้บังเอิญไปอ่านข่าวในเฟ้ส พบคำว่า "บุรีรัมย์ตำน้ำกิน" ผมจึงไปเปิดดูในกูเกิ้ลถึงการตำน้ำกิน ของบุรีรัมย์คนเขียนไว้ว่า
ฤดูแล้งขาดแคลนน้ำ ชาวบ้านจะขุดหลุมแล้วตักน้ำแนโคลนลง เอาเท้าย่ำจนน้ำตกตะกอน แล้วตักเอา หรืออีกวิธีหนึง ตักน้ำที่ขุ่นใส่ครุที่
เคลือบด้วยยางไม้ แล้าไม้ตำจนตกตะกอนให้น้ำใส
คนเขียนจากคำบอกเล่า ที่สื่อสารกันแล้วเข้าใจคลาดเคลื่อน จึงไม่ละเอียดพิศูจย์ไม่ได้
ผมเกิดในจังหวัดสุรินทร์ใกล้กันกับบุรีรัมย์ สัมผัสมาด้วยตัวเอง และเคยเขียนสารคดีมาแล้วเรื่อง"การตำน้ำ"
หมู่บ้านผมชื่อบ้านหัวแรต ต ช่างปี่ อ ศีขรภูมิ จ.สุรินทร์
มีหนองน้ำใหญ่ หน้าฝนน้ำเต็มตลิ่ง มีนกนานาชนิด ทั้งนกเป็ดน้ำสีเขียว และสีน้ำตาล มันเชื่องมาก ปลาชุกชุม เป็นหมู่บ้านเขมร เขมรชอบหว่านแหมาก ไม่ชอบทำการเกษตร ฤดูแล้งฝนปีที่แห้งแล้ง น้ำแห้งหนอง
ชาวบ้านพากันขุดบ่อลึกหาตาน้ำ จะซึมออกมา ชาวบ้านก็จะเอาครุไปเข้าคิวตักหาบกลับบ้าน พี่สาวผมก็มาเข้าคิวเช่นกัน นำไปดื่ม ตอนเป็นเด็กก็ดื่มน้ำน้ำโดยไม่ผ่านการต้ม แม้ว่าน้ำไม่ใส
ส่วนการตำน้ำของที่นี่ที่ผม
สัมผัสจริง ชาวบ้านก็จะขุดหลุม แล้วก็ตัดน้ำที่อยู่แถวก้นหนองมารวมกัน ก็จะตัดเอากิ่งไม้ริมหนอง ให้มีก้านใบติดมาด้วย เอามาตำ เพื่อให้น้ำกระเพื่อม
ตำถี่ๆ เพื่อให้นำตกตะกอน ปล่อยให้ใสจึงตักใส่ครุหาบกลับบ้าน แต่ยังขุ่นอยู่ ต้องเอาสารส้มมากวนน้ำให้ใส
แต่น้ำที่ได้จากการกวนนั้นจะกระด้าง ฟอกสะบู่จะไม้มีฟอง สะบู่สมัยนั้นเป็นก้อนสี่เหลี่ยมชื่อว่า ซันไลท์
ส่วน" ขอม" ที่เห็นเขียนกันวกวนนั้น ผมจะสรุปให้ฟัง
สมัยกันนั้น เขมมรบ้านเรากับเขมรกัมพูชาเขาไปมาหาสู่กัน เขมรกัมพูชาอยู่ที่ราบลุ่ม ที่ต่ำ จึงเรียกเขมรต่ำ ในสมัยก่อน ที่เรียกบางกอก ยังไม่เรียกกรุงเทพฯ
เมื่อเขมรสุรินทร์ซึ่งอยู่พื้นที่สูง จะพากันไปกัมพูชา ก็จะพธดกันว่า โตวขะแมร์กรอม
แปลว่า"ไปเขมรต่ำ"กรอมแปลว่าต่ำ เพี้ยนมาเป็น "ขอม" เหมือนไทยเรียกคนใต้ คนใต้คือคนไทย
ขะแมร์กรอม คือเขมรล่าง ขอมคือเขมร นั่นเอง
ผมไปเขมร คนเขมรเขาบอกว่า เขาเป็นคนเขมร ไม่ใช่คนกัมพูชา
เสนาะ วรรักษ์ รายงาน
